In gesprek over gendergerelateerd geweld met Froukje Huisman, ervaringsdeskundige bij Veens Welzijn en Nicole Jansen, Specialist Veiligheid HG/KM bij Veilig Thuis.
Hoewel iedereen te maken kan krijgen met partnergeweld, zijn in heteroseksuele relaties vrouwen veel vaker slachtoffer dan mannen. De gevolgen zijn daarnaast vaak ook ernstiger voor vrouwen. Zij ondervinden grotere fysieke en psychosociale gevolgen. Ook is er vaker sprake van verzuim op het werk wat zelfs kan leiden tot werkeloosheid.
Genderongelijkheid
Nicole (Veilig Thuis) vertelt: “Een belangrijke oorzaak van het feit dat partnergeweld tegen vrouwen vaker voorkomt en ernstiger is, ligt in de genderongelijkheid binnen onze samenleving. Zo zijn er bepaalde denkbeelden en heeft ook de opvoeding van onze kinderen een grote rol. Een voorbeeld is het idee dat vrouwen zorgzaam en empathisch zijn en mannen sterk en minder goed in het uitdrukken van gevoelens.”
Froukje Huisman is ervaringsdeskundige bij Veens Welzijn. Froukje zat 23 jaar in een gewelddadige relatie, waar ook haar kinderen slachtoffer van werden. Vanuit haar ervaringen steunt zij nu slachtoffers en hulpverleners.
Prins op het witte paard
“Ik was vrij jong toen ik mijn ex-man ontmoette. Op mijn 15e kwamen wij elkaar tegen tijdens een vakantie in Oostenrijk. Ik viel voor deze knappe, lange man met bruine ogen en donkere krullen. De eerste periode was fantastisch, hij leek mijn prins op het witte paard. Eenmaal thuis hielden we contact en het duurde niet lang voor hij naar Nederland kwam”, vertelt ervaringsdeskundige Froukje. Ze waren tot over hun oren verliefd en vriendschappen kwamen geleidelijk op een lager pitje te staan. “Er ontstonden twee verschillende werelden. Hij en ik tegen de rest van de wereld. Dit was het begin van mijn isolement.”
Van onschuldig meningsverschil tot extreem geweld
Het geweld begon met een onschuldig meningsverschil. “We hadden een onenigheidje waarna hij mij een klap in mijn gezicht gaf. Hij zei dat het per ongeluk ging en hij het niet zo bedoelde. Ik wist op dat moment wel beter, maar wilde dat gewoon niet zien”, vertelt Froukje. Ze trouwden en kregen een zoon; waarna Froukje snel in isolement raakte. “Mijn zoon accepteerde geen fles van mijn ex-man en huilde aan één stuk door. Ik heb daarom mijn werk opgezegd. Al snel ging het bergafwaarts met onze relatie en ik raakte geïsoleerd. Ik had weinig contact met anderen. We hadden alleen elkaar. Althans; dat was wat hij mij wijs maakte.”
Het geweld werd steeds extremer. Tot op een dag de politie ingeschakeld werd. “Iemand heeft mij horen gillen, omdat mijn ex in blinde woede een mes pakte en mij hiermee bedreigde. Hij maakte stekende bewegingen, gooide het mes aan de kant en liep weg. Mijn zoontje had zich verstopt onder het bed en ik lag als bevroren op de grond. Ik kon me alleen maar afvragen ‘waarom?’. Waarom doe je mij en je kind dit aan?”. Dit was het moment dat de hulpverlening op gang kwam. “Hij kreeg hulp van een psychiater. Ik was blij dat er iets gebeurde, maar helaas werd het niet beter.”
Tegenstrijdige gevoelens
Zijn psychische gesteldheid werd door hem vrij snel als excuus gebruikt om het geweld te rechtvaardigen. “Ik had medelijden met hem. Hij was toch ziek? Je hoopt dat er iets gebeurt waardoor het stopt. Je hebt tegenstrijdige gevoelens, houdt je ook vast aan de mooie herinneringen. Bovendien is hij de vader van je kind. Je verlegt je grenzen. Onze relatie was niet alleen maar gewelddadig, we hadden ook leuke tijden samen.”
Gevangenisstraf
Op een gegeven moment wordt Froukjes ex vanwege meerdere incidenten opgepakt en veroordeeld tot drie jaar gevangenisstraf. “Dat gaf mij eindelijk rust. En toch voelde ik mij ergens schuldig en daar wist hij heel goed gebruik van te maken. Ik kreeg dozen vol met brieven en tekeningen met smeekbedes en goede voornemens. Ook kwam ik in contact met professionals. Ik schoot heel erg in de verdedigende rol en had hele tegenstrijdige gevoelens. Het voelde voor mij alsof de tegenstrijdige gevoelens er niet mochten zijn. Ik voelde me op dat moment niet gehoord. Ik wilde misschien wel terug naar hem. Ik zei dingen waarvan ik dacht dat de hulpverlening het wilde horen. Voor mij ging de deur richting hulpverlening dicht.”
Een nieuw begin, of niet?
Wanneer Froukjes ex vrijgelaten wordt, wonen ze nog een tijdje apart van elkaar. “Ergens borrelde de hoop dat we verder zouden kunnen als gezin, maar dan zonder geweld. In die tijd raakte ik zwanger van onze jongste zoon. Ik besloot het definitief nog een kans te geven; ik gunde mijn kinderen een vader en een moeder. We emigreerden naar Zuid-Duitsland. Een nieuw begin. Het leek een tijd goed te gaan.” Maar Froukjes ex-man vervalt in oud gedrag en nog erger dan dat. “Het geweld richtte zich niet alleen meer tot mij maar ook tot de kinderen”, vertelt ze. Haar oudste zoon vliegt in 2017 terug naar Nederland en gaat bij Froukjes moeder wonen. Froukje zoekt contact met een hulpverlener: “Ik was doodsbang, want wat was gevaarlijker? Blijven of gaan?” Samen met de hulpverlener bereidt ze de vlucht voor. In 2019 vlucht Froukje definitief met haar jongste zoon.
Ervaring omzetten in iets positiefs
“Wij zijn toen opgevangen door de vrouwenopvang van Moviera. Mede dankzij hen heb ik mijn leven weer op de rit gekregen. Het gaat nu goed met ons. Ik heb geen contact meer met mijn ex. Dit gaf ons voldoende rust om aan ons herstelproces te beginnen.” Froukje besloot dat ze iets positiefs uit haar ervaring wilde halen. “Ik heb mij aangemeld als vrijwilliger bij Maatje achter de Voordeur.” Een project vanuit Moviera waar vrijwilligers met ervaringskennis op het gebied van huiselijk geweld slachtoffers ondersteunen bij hun herstelproces. Dit heeft mij veel kracht en zelfvertrouwen gegeven. Inmiddels ben ik zelf trainer en kartrekker van Maatje achter de Voordeur bij Veens Welzijn in Veenendaal. Daarnaast studeer ik aan de HAN in Nijmegen Ervaringsdeskundigheid in Zorg en Welzijn. Zo kan ik mijn ervaringen ook profesioneel inzetten. Het inbrengen van ervaringskennis bij organisaties is een waardevolle aanvulling om beleid beter passend te maken.
Wat had de hulpverlening anders kunnen doen?
“Het had mij destijds, toen wij een poosje uitelkaar waren, echt geholpen als ik daar al een traumabehandeling had gekregen. Het liefst psychologische hulp van iemand die gespecialiseerd is in huiselijk geweld. En wat had ik graag zelf een ervaringsmaatje gehad, iemand die je netwerk sterkt, oordeelloos luistert en fungeert als rolmodel dat er wel degelijk een uitweg is als slachtoffer en je ook na jarenlang geweld een goed en gelukkig leven op kunt bouwen. Patronen doorbreken is heel belangrijk. Die moet je echt in kaart zien te brengen om het slachtoffer te versterken”, vertelt Froukje.
Veilig Thuis-medewerker Nicole vult aan: “Vanuit de hulpverlening moeten we blijven beseffen dat we met mensen te maken hebben. Er is vaak langere tijd al sprake van rollen en patronen. Deze kunnen we niet in een keer doorbreken. Daarom is het belangrijk dat we het tempo van het slachtoffer volgen en samen de regie pakken. Leren luisteren en ruimte geven voor tegenstrijdige gevoelens. Het is oké als je twijfelt. Als we deze ruimte geven, komen we naast elkaar te staan. En dan kunnen wij de beste ondersteuning bieden. We kunnen het niet voor hen bepalen, alleen maar samen met hen doen.”
Veilig Thuis
Help je zelf hulp nodig of heb je vermoedens van huiselijk geweld of mishandeling? Dan kan je contact opnemen met Veilig Thuis. Veilig Thuis biedt advies en ondersteuning. Dit kan 24/7 gratis en anoniem. Hiervoor kan je bellen met 0800 – 2000.
Moviera
Moviera houdt zich bezig met alles wat komt kijken bij een doeltreffende aanpak van huiselijk geweld, zoals voorlichting, preventie, signalering, registratie en opvang. Voor meer informatie kijk op www.moviera.nl.
Maatje achter de Voordeur
Het doel van Maat(je) achter de Voordeur is om mensen die huiselijk en/of seksueel geweld hebben meegemaakt te steunen bij het hervinden van hun evenwicht en zelfvertrouwen. Maatje achter de Voordeur werkt met vrijwilligers die hun eigen ervaring op het gebied van huiselijk geweld kunnen en willen inzetten voor anderen. Kijk voor meer informatie op www.maatjeachterdevoordeur.nl.